Skuteczność świetlna - czym jest i co oznacza?

Nie ulega wątpliwości, że odpowiednie oświetlenie odgrywa kluczową rolę w aranżacji każdego mieszkania. Solidne lampy to takie, które będą w stanie rozświetlić nawet najciemniejszy kąt, a ich design przykuje uwagę niejednego gościa. Niemniej jednak przy wyborze źródeł światła do swojego gniazdka, gospodarze z reguły kierują się jedynie walorami estetycznymi - jest to duży błąd! W przypadku zastosowania domowego szczególną uwagę należy zwrócić między innymi na rodzaj materiału, moc żarówki oraz skuteczność świetlną czy strumień świetlny. Od czego zależy skuteczność świetlna żarówek?

Czym jest skuteczność świetlna?

Dawniej, przy zakupie żarówki do lampy, rozpatrywało się jedynie jej moc. Niegdyś wszystkie żarnikowe wersje różniły się od siebie tylko jasnością, a ich generowana barwa światła była niemal identyczna. Najczęściej wybierano warianty od 25 do 100 W. Obecnie sytuacja diametralnie się zmieniła, ponieważ na rynku można spotkać wiele rodzajów źródeł światła, między innymi LED.

Skuteczność świetlna bardzo często nazywana jest efektywnością świetlną lub wydajnością. Jest to nic innego jak fizyczna wielkość, określająca stosunek strumienia świetlnego emitowanego przez dane źródło światła do pobieranej mocy podczas pracy. Należy również zaznaczyć, że im większa wydajność energetyczna danego źródła światła, tym oświetlenie jest bardziej efektywne. Na ogół największa wartość, jaką osiąga skuteczność świetlna to 683 lm/W dla monochromatycznego światła.

Jaka jest jednostka skuteczności świetlnej?

Jednostką określającą wielkość strumienia świetlnego emitowanego z konkretnego źródła światła jest lumen (lm) - jego wartość w dużym stopniu wpływa na jasność oświetlenia. Faktem jest, iż do wygenerowania promienia świetlnego potrzebna jest energia elektryczna, czyli moc, która w układzie SI nazywana jest watem (W). Trzeba zaznaczyć, że z 1 wata każde źródło światła jest w stanie wytworzyć pewną ilość lumenów, toteż wydajność świetlna podawana jest jako lm/W.

Skuteczność świetlna żarówek zależy od wielu istotnych kwestii. W dużym stopniu powiązana jest z następującymi czynnikami:

• napięcie zasilające,
• moc żarówki,
• sposób wytwarzania włókna żarowego,
• materiał, z którego wykonano włókno żarowe,
• wypełnienie żarówki.

Lampy żarowe pobierają dużo energii, ponieważ aż 90% z niej przekłada się na energię cieplną. Prawdą jest również to, że pewną część światła pochłania materiał. Biorąc pod uwagę wszystkie straty dotyczące układu zasilającego i optycznego - warto uwzględnić lumeny użyteczne. Opisany problem nie dotyczy ukierunkowanych oświetleń LED, których znakomitym przykładem jest lampa podłogowa Asana P-3768, wyróżniająca się subtelnością i prostotą.

Przykładowe skuteczności świetlne

Jak wiadomo, każde źródło światła ma inną wydajność świetlną, zatem warto poznać podstawowe wartości:

• żarówka halogenowa o mocy 60W - 14 lm/W,
• klasyczna żarówka - 6-17 lm/W,
• świetlówka liniowa - 45-100 lm/W,
• lampa indukcyjna - 60-90 lm/W,
• świetlówka kompaktowa - 50-70 lm/W,
• lampa sodowa wysokoprężna - 85-15 lm/W,
• lampa metalohalogenkowa - 65-115 lm/W,
• lampa niskoprężna sodowa - 100-200 lm/W,
• biała dioda LED - 80-300 lm/W.

Technologia LED a skuteczność świetlna

Rozwiązania Light Emitting Diode (LED) cieszą się obecnie ogromną popularnością nie tylko ze względu na szeroki wybór tego typu produktów, lecz przede wszystkim funkcjonalność lamp. Energooszczędne modele dostępne są w każdych sklepach budowlanych, a ich skuteczność świetlna może wynosić nawet 300 lm/W - czyli ponad 18 razy więcej od tradycyjnych świetlówek (16,6 lm/W). Mimo tego, że produkty LED są nieco droższe od tradycyjnych rozwiązań, warto zdecydować się na ich zakup, ponieważ nie wpływają negatywnie na wzrok. Świetnie sprawdzą się zarówno w mieszkaniach prywatnych, jak i różnych zakładach pracy - halach produkcyjnych lub biurach. Ciekawym rozwiązaniem są też giętkie taśmy LED - można je dopasować praktycznie wszędzie. Przy zakupie żarówek i lamp Light Emitting Diode należy wziąć pod uwagę skuteczność świetlną wyrażoną w lumenach. Im jest ich więcej, tym żarówka będzie emitować jaśniejsze światło. Ważną cechą oświetlenia LED jest także temperatura światła (wyrażana w kelwinach) - te o niskiej temperaturze emitują światło sprzyjające odpoczynkowi (poniżej 3000 K), natomiast te o wyższej (6000 K i wyżej) nadają się bardziej do miejsc pracy. Takie oświetlenie charakteryzuje się długą żywotnością, gdyż jest w stanie świecić nawet 100 tysięcy godzin (ponad dekadę).

Podsumowanie

Solidne oświetlenie to nie tylko takie, które będzie pasować do wystroju wnętrza, lecz przede wszystkim pozytywnie odbije się na samopoczuciu, ułatwi wykonywanie codziennych obowiązków oraz wpłynie na jakość pracy czy nauki. W związku z tym przed zakupem idealnych lamp należy zwrócić uwagę także na barwę emitującego światła oraz skuteczność świetlną żarówek.